Kadifekale’deki sığınmacıların koruyucu sağlık hizmetleri ve birinci basamak sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesinin yanı sıra gereken durumlarda üst basamak sağlık kuruluşlarına erişimlerinin sağlanması için İl Halk Sağlığı Müdürlüğü’yle yapacağımız görüşmeye ilişkin dilekçemiz.
İZMİR İL HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ’NE,
Halklararası Dayanışma Köprüsü Derneği olarak 16.05.2015 tarihinde Kadifekale Mahallesi’nde Suriye’den iç savaş nedeniyle göç etmiş, İzmir’e yerleşmiş, insanlara yapmış olduğumuz saha ve sağlık taramasında elde ettiğimiz bulgular ekteki raporda belirtilmiştir.
Tarama kısa erimli ve sınırlı alanda olmasına rağmen ilk göze çarpan ve hızla müdahale edilmesi gereken noktanın Suriyelilerin koruyucu sağlık hizmetlerine ve birinci basamak sağlık hizmetine erişimindeki kısıtlılık olduğu gözlemlenmiştir.
Mültecilerin korunmasına ilişkin temel metin Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair 1967 Protokolüyle değişik 28.7.1951 tarihli Mültecilerin Hukuki Durumuna Dair Cenevre Sözleşmesidir. Türkiye’de sözleşme hükümlerinin uygulanması kapsamında çıkarıldığı belirtilen 4 Nisan 2013 günü kabul edilen 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nda sığınan insanlara sağlanacak koruma için önce ikili bir ayrım yapılmaktadır;
1)Sınırlarda, sınır kapılarında ya da Türkiye içinde yabancıların münferit koruma talepleri üzerine sağlanacak “uluslararası koruma”,
2)Ayrılmaya zorlandıkları ülkeye geri dönemeyen ve kitlesel olarak Türkiye’ye gelen yabancılara acil olarak sağlanacak “geçici koruma”
Türkiye, Suriye’den gelen insanları “geçici koruma” statüsünde kabul etmektedir. Sağlıkla ilgili 9.9.2013 gün ve 2013/8 sayılı Başbakanlık AFAD genelgesinde “Suriyeli misafirler”den söz etmekte sağlık giderlerinin kişilerin kayıtlı bulunduğu il valiliğine fatura edilmesi gerektiği bildirilmektedir.
“Türkiye’ye İltica Eden Veya Başka Bir Ülkeye İltica Etmek Üzere Türkiye’den İkamet İzni Talep Eden Münferit Yabancılar İle Topluca Sığınma Amacıyla Sınırlarımıza Gelen Yabancılara Ve Olabilecek Nüfus Hareketlerine Uygulanacak Usul Ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” kapsamında topluca sığınma amacıyla sınırlarımıza gelen insanlar ile mülteci statüsü verilen kişiler için; “Madde 19 – Mülteci ve sığınmacılar için sağlık fişi tanzim edilir ve bunların periyodik sağlık muayeneleri yapılır. Bulaşıcı hastalık tespit edildiğinde, ilgili valilikçe derhal tedbir alınır ve durum ilgili makamlara bildirilir.” denmektedir.
Sağlığın sosyal belirleyicileri bağlamında (beslenme, barınma, hijyen koşulları, eğitim düzeyi vb) Suriyelilerin sağlık durumları için kapsamlı bir müdahale gerekmektedir. Suriyeliler aile hekimine kayıtlı olmadıkları için bebek izlemi, gebe izlemi, 15-49 yaş kadın izlemi, kronik hastalık izlemi ve bulaşıcı hastalık izlemi hizmetlerinden yararlanamamaktadırlar. Kimliği olmayan Suriyeliler kayıt dışı duruma düşmektedir. Kimliği olanlar ise aile hekimlerinin dinamik ve sirküle bir topluluk olan Suriyelileri takip açısından zor bulmaları sebebiyle bir aile hekimine kaydolmakta zorlanmaktadır. Aile hekimine kaydolamadığı için ücret ödeyerek sağlık hizmetlerine ulaşmaya çalışanlar vardır. Aile hekimine gidebilse bile dil sorunu nedeniyle sağlık hizmetlerine erişemeyenler vardır.
Koruyucu sağlık hizmetlerinin ve birinci basamak sağlık hizmetinin toplum sağlığı açısından önemi göz önüne alınarak Suriyeli nüfusun ivedilikle bu hizmetlere yasalarda belirtildiği şekilde erişebilirliği ve gereken durumlarda üst basamak sağlık kuruluşlarına erişilebilirliği sağlanmalıdır.
Gereğinin yapılmasını arz ederiz.
12.06.2015
Prof. Dr. Cem Terzi
Halklararası Dayanışma Köprüsü Derneği Başkanı
Adres:
Halklararası Dayanışma Köprüsü Derneği
1439. sok. No: 9/1, Alsancak, İzmir